Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) đang thâm nhập vào hầu hết mọi ngành công nghiệp, và thế giới làm phim cũng không phải là ngoại lệ. Trong khi AI đã tạo ra những bước đột phá đáng kể trong hiệu ứng hình ảnh, phân tích kịch bản và đề xuất nội dung cá nhân hóa, khái niệm về một đạo diễn AI chịu trách nhiệm sản xuất các video phong cách hành động thực tế mang đến một triển vọng hấp dẫn nhưng cũng gây lo ngại. Ý tưởng này thách thức hiểu biết truyền thống của chúng ta về sự sáng tạo, tầm nhìn nghệ thuật và yếu tố con người vốn có trong việc kể chuyện. Bài viết này sẽ tìm hiểu bối cảnh hiện tại, xem xét khả năng của AI trong việc tạo video, khám phá tiềm năng cho sự điều hành của AI, và xem xét những hệ quả đạo đức và sáng tạo của sự phát triển này. Nó sẽ tập trung cụ thể vào khả năng của các hệ thống AI không chỉ tạo ra các cảnh hoặc xử lý các cảnh quay hiện có, mà còn chủ động định hình một câu chuyện, hướng dẫn diễn viên (thực hoặc ảo), và đưa ra các quyết định nghệ thuật tương tự như những quyết định mà một đạo diễn con người thực hiện trong một sản phẩm hành động thực tế. Câu hỏi không phải là liệu AI sẽ ảnh hưởng đến việc làm phim, mà là như thế nào và đến mức độ nào nó sẽ đảm nhận các vai trò sáng tạo trước đây chỉ dành cho các nghệ sĩ con người.
Anakin AI
Các công cụ AI ngày nay đã có khả năng thực hiện những kỳ tích ấn tượng trong việc tạo video. Hãy nghĩ đến deepfake, có thể thay đổi khuôn mặt trong các cảnh quay hiện có một cách liền mạch, hoặc phần mềm hoạt hình do AI điều khiển có thể tạo ra những chuyển động và biểu cảm thực tế cho các nhân vật ảo. Các công cụ như RunwayML và Kaiber AI cho phép người dùng tạo ra nội dung video hoàn toàn mới từ các gợi ý văn bản hoặc đầu vào hình ảnh, tạo ra những chuỗi hình ảnh phi thực và thường rất ấn tượng về mặt trực quan. Tuy nhiên, những công nghệ này vẫn chủ yếu tập trung vào việc tạo ra nội dung hơn là chỉ đạo nó. Chúng xuất sắc trong việc thực hiện các nhiệm vụ cụ thể, chẳng hạn như tạo ra hiệu ứng nổ thực tế hoặc làm động một nhân vật đi ngang qua một căn phòng. Chúng thiếu tầm nhìn nghệ thuật tổng quát và sự hiểu biết sâu sắc về cấu trúc câu chuyện, phát triển nhân vật và nhịp điệu cảm xúc mà một đạo diễn con người mang lại. Hơn nữa, sản phẩm đầu ra thường yêu cầu sự tinh chỉnh và chỉnh sửa đáng kể bởi các nghệ sĩ con người để đạt được vẻ ngoài hoàn thiện, chuyên nghiệp. Trong khi AI chắc chắn có thể hỗ trợ trong các khía cạnh kỹ thuật của việc làm phim, nó vẫn chưa thể chứng minh khả năng thực sự chỉ đạo một câu chuyện phức tạp, gợi cảm xúc theo cách phản ánh nghệ thuật của một đạo diễn con người. Hãy tưởng tượng một AI cố gắng chỉ đạo một cảnh trong một bộ phim mà yêu cầu những tín hiệu phi ngôn ngữ tinh tế, chẳng hạn như một cái nhìn kéo dài hoặc một chút do dự trong lời nói; những yếu tố như vậy hiện đang vượt ngoài khả năng của hầu hết các hệ thống AI.
Các mô hình AI sinh ra đang phát triển nhanh chóng, và tác động tiềm năng của chúng đến sản xuất video thực sự cách mạng. Những mô hình này, được đào tạo trên những tập dữ liệu khổng lồ về hình ảnh và video, có thể tạo ra nội dung hoàn toàn mới từ con số không, bao gồm các cảnh, nhân vật, và thậm chí là toàn bộ bộ phim ngắn. Các công cụ như DALL-E và Midjourney, trong khi ban đầu tập trung vào việc tạo ra hình ảnh, hiện đang được điều chỉnh cho việc tạo video. Chúng cho phép người dùng tạo ra các chuỗi hoạt hình dựa trên các gợi ý văn bản đơn giản, mở ra những khả năng mới cho các nhà làm phim độc lập và nghệ sĩ. Tuy nhiên, những hạn chế hiện tại rất đáng kể. Video được tạo ra thường thiếu sự phối hợp và tính nhất quán, với các nhân vật và đối tượng xuất hiện và biến mất một cách khó hiểu. Chất lượng cũng không đồng đều, với một số cảnh trông cực kỳ thực tế trong khi những cảnh khác lại mờ nhòe và biến dạng. Mặc dù AI sinh ra có thể là một công cụ mạnh mẽ để brainstorming ý tưởng và tạo ra các nguyên mẫu hình ảnh, nhưng nó vẫn chưa đủ khả năng sản xuất nội dung video chất lượng hoàn thiện, chuyên nghiệp mà không có sự can thiệp đáng kể của con người. Ngay cả với những tiến triển nhanh chóng, vẫn còn một khoảng cách lớn giữa nội dung do AI tạo ra và sự chỉ đạo nghệ thuật cần thiết để tạo ra một câu chuyện hấp dẫn và thu hút. Thách thức nằm ở việc truyền đạt cho AI khả năng hiểu và tái tạo những phức tạp của cảm xúc con người, động lực, và việc kể chuyện.
Thị trường hiện tại có một loạt các công cụ được điều khiển bởi AI được thiết kế để hỗ trợ trong nhiều khía cạnh của việc tạo video và chỉnh sửa. RunwayML cung cấp một bộ công cụ AI cho các nhiệm vụ như loại bỏ đối tượng, thay thế nền, và chuyển giao phong cách. Descript tập trung vào chỉnh sửa âm thanh và video bằng cách sử dụng quy trình dựa trên văn bản, giúp dễ dàng chuyển ngữ và chỉnh sửa nội dung lời nói. Synthesia cho phép người dùng tạo ra các video thực tế với các hình đại diện AI có thể nói bằng nhiều ngôn ngữ. Lumen5 chuyên sáng tạo video truyền thông xã hội từ bài viết blog và bài báo, tự động tạo ra hình ảnh và hoạt hình để đi kèm với văn bản. Những công cụ này vô cùng quý giá trong việc hợp lý hóa quy trình sản xuất video, tự động hóa các nhiệm vụ lặp đi lặp lại, và nâng cao chất lượng tổng thể của sản phẩm hoàn thiện. Tuy nhiên, chúng chủ yếu hoạt động như các công nghệ hỗ trợ, mở rộng khả năng của các biên tập viên và nhà làm phim con người thay vì thay thế hoàn toàn họ. Các quyết định nghệ thuật cốt lõi, chẳng hạn như cấu trúc câu chuyện, phát triển nhân vật, và tông cảm xúc, vẫn thuộc về tay của các nghệ sĩ con người. Hãy coi chúng như những trợ lý kỹ thuật số có thể xử lý các nhiệm vụ tầm thường, giải phóng các nhà sáng tạo con người để tập trung vào các khía cạnh tinh tế và nghệ thuật hơn của việc làm phim. Ngay cả với những khả năng ấn tượng của chúng, các công cụ này thiếu sức sáng tạo và tầm nhìn nghệ thuật mà xác định một đạo diễn thực sự.
Mặc dù AI chưa thể hoàn toàn tái tạo quy trình sáng tạo của một đạo diễn con người, nhưng nó chắc chắn có thể giả lập một số khía cạnh trong quá trình ra quyết định của đạo diễn. Ví dụ, các thuật toán AI có thể phân tích kịch bản để phát hiện các lỗ hổng có thể, những bất nhất về nhân vật, hoặc các vấn đề nhịp điệu. Chúng cũng có thể được đào tạo để nhận ra và tái tạo các phong cách đạo diễn khác nhau, chẳng hạn như những cắt quay nhanh và làm việc với camera cầm tay trong các bộ phim hành động hay nhịp điệu chậm, có chủ ý của điện ảnh nghệ thuật. Hơn nữa, AI có thể được sử dụng để tối ưu hóa góc máy, ánh sáng và thiết kế âm thanh để nâng cao tác động cảm xúc của một cảnh. Về cơ bản, AI có thể đóng vai trò như một công cụ phân tích tinh vi, cung cấp cho các đạo diễn những thông tin và gợi ý dựa trên dữ liệu để cải thiện công việc của họ. Tuy nhiên, nghệ thuật thực sự của việc chỉ đạo không chỉ nằm ở trình độ kỹ thuật mà còn ở khả năng kết nối với các diễn viên, gợi cảm xúc chân thực, và tạo ra một tầm nhìn thống nhất và hấp dẫn cho bộ phim. Đây là những kỹ năng hiện đang vượt ngoài tầm với của AI, vì chúng đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về tâm lý con người, sự đồng cảm, và khả năng truyền cảm hứng và động viên người khác. Ngay cả khi AI có thể về mặt kỹ thuật "chỉ đạo" một cảnh, thì nó cũng sẽ thiếu chiều sâu cảm xúc và sự tinh tế nghệ thuật mà đặc trưng cho công việc của những đạo diễn thực sự xuất sắc.
Sự phân biệt giữa các khía cạnh kỹ thuật của việc làm phim và tầm nhìn sáng tạo thúc đẩy nó là rất quan trọng khi xem xét tiềm năng của các đạo diễn AI. AI có thể xuất sắc trong các nhiệm vụ như di chuyển camera, ánh sáng, và chỉnh sửa, tối ưu hóa những yếu tố này để tạo ra những cảnh quay hấp dẫn về mặt trực quan và kỹ thuật. Tuy nhiên, các quyết định nghệ thuật định hình câu chuyện, chẳng hạn như việc chọn một cảnh cụ thể để nhấn mạnh cảm xúc của một nhân vật hoặc việc sử dụng nhạc để tạo ra căng thẳng, đòi hỏi một mức độ hiểu biết và sự đồng cảm mà AI hiện nay thiếu. Một đạo diễn con người mang đến một kho báu kinh nghiệm, trực giác, và cảm quan nghệ thuật cho phép họ đưa ra những quyết định tinh tế tạo được sự cộng hưởng với người xem ở mức độ cảm xúc. Họ có thể hiểu những sắc thái tinh tế của sự tương tác giữa con người, những cảm xúc không nói ra nằm dưới bề mặt, và sức mạnh của một cú cận cảnh được đặt đúng chỗ. AI, ngược lại, bị giới hạn trong việc xử lý dữ liệu và thực hiện các thuật toán. Nó có thể phân tích một lượng lớn dữ liệu để xác định các mô hình và xu hướng, nhưng không thể tái tạo khả năng của con người cho sự hiểu biết sáng tạo và diễn đạt nghệ thuật. Do đó, trong khi AI chắc chắn có thể hỗ trợ trong các khía cạnh kỹ thuật của việc làm phim, nó không có khả năng thay thế đạo diễn con người trong tương lai gần.
Một hướng phát triển tiềm năng cho các đạo diễn AI là thông qua học máy, cụ thể là bằng cách đào tạo các mô hình AI trên những tập dữ liệu khổng lồ về các bộ phim được đạo diễn bởi các nhà làm phim nổi tiếng. Bằng cách phân tích các phong cách đạo diễn của những đạo diễn như Alfred Hitchcock, Quentin Tarantino, và Orson Welles, AI có thể học cách xác định các mẫu và kỹ thuật đặc trưng cho các tiếp cận độc đáo của họ đối với việc làm phim. Điều này có thể cho phép AI giả lập những phong cách này trong các sản phẩm video của chính nó, tạo ra nội dung giống như công việc của những đạo diễn huyền thoại này. Tuy nhiên, có những hạn chế bẩm sinh đối với cách tiếp cận này. Thứ nhất, phong cách đạo diễn không chỉ đơn thuần là vấn đề thực hiện kỹ thuật mà còn phản ánh tầm nhìn cá nhân, giá trị và sự hiểu biết của đạo diễn về thế giới. Chỉ đơn giản sao chép các khía cạnh kỹ thuật của phong cách của một đạo diễn mà không hiểu được ý định nghệ thuật cơ bản sẽ dẫn đến những sự bắt chước nông cạn. Thứ hai, sự sáng tạo thường liên quan đến việc phá vỡ các quy tắc và đẩy lùi ranh giới của những gì được coi là thông thường. Một AI được đào tạo chỉ dựa trên các phong cách đạo diễn hiện có có thể gặp khó khăn trong việc đổi mới và phát triển một giọng nói độc đáo của riêng nó. Do đó, trong khi việc học hỏi từ các phong cách đạo diễn hiện có có thể là một điểm khởi đầu hữu ích, điều cần thiết là phải tránh chỉ đơn thuần tạo ra những bản sao và khuyến khích AI phát triển tầm nhìn sáng tạo của riêng nó.
Potensi cho AI tự động hóa các nhiệm vụ truyền thống của con người trong lĩnh vực làm phim gây ra lo lắng về việc thay thế việc làm. Các vai trò như chỉnh sửa, hiệu ứng hình ảnh, và thậm chí một số khía cạnh của điện ảnh có thể được tinh giản hoặc thậm chí tự động hóa hoàn toàn bởi các công cụ do AI điều khiển. Điều này có thể dẫn đến sự giảm sút số lượng việc làm có sẵn cho các nghệ sĩ con người, đặc biệt là những người thiếu kỹ năng hay đào tạo chuyên môn. Tuy nhiên, điều quan trọng là nhìn nhận vấn đề này trong một bối cảnh rộng lớn hơn. Những tiến triển công nghệ luôn dẫn đến những thay đổi trong thị trường lao động, tạo ra những công việc mới trong khi thay thế những công việc cũ. Chìa khóa là thích ứng với những thay đổi này bằng cách đầu tư vào các chương trình giáo dục và đào tạo trang bị cho công nhân những kỹ năng cần thiết để phát triển trong nền kinh tế điều khiển bởi AI. Hơn nữa, AI có thể sẽ tạo ra những cơ hội mới trong lĩnh vực làm phim mà hiện tại chưa tồn tại. Ví dụ, có thể có sự gia tăng nhu cầu cho sự hợp tác giữa AI và con người, nơi các nghệ sĩ con người làm việc cùng với các hệ thống AI để tạo ra nội dung sáng tạo và hấp dẫn. Rất có thể rằng AI sẽ giúp làm cho việc làm phim trở nên dễ dàng và tiết kiệm hơn cho các nhà làm phim độc lập trong việc sản xuất nội dung chất lượng cao. Thay vì xem AI như một mối đe dọa đối với ngành công nghiệp, điều tích cực hơn là khai thác tiềm năng của nó và làm việc cùng nhau để tạo ra một tương lai mà AI và con người có thể hợp tác để tạo ra những tác phẩm nghệ thuật đột phá.
Câu hỏi về việc liệu nghệ thuật do AI tạo ra có thể được coi là thực sự xác thực và độc đáo hay không là một vấn đề phức tạp và có tính triết lý. Các thuật toán AI học hỏi bằng cách phân tích những tập dữ liệu khổng lồ của các tác phẩm nghệ thuật hiện có, xác định các mẫu và mối quan hệ cho phép chúng tạo ra nội dung mới. Tuy nhiên, điều này dấy lên câu hỏi liệu AI chỉ đơn giản đang bắt chước công việc của các nghệ sĩ con người hay liệu nó có khả năng sáng tạo thực sự. Một số người cho rằng nghệ thuật do AI tạo ra thiếu chiều sâu cảm xúc và trải nghiệm cá nhân mà tạo nên sự sáng tạo của con người. Họ khẳng định rằng AI đơn giản chỉ thực hiện các thuật toán mà không có sự hiểu biết thực sự về ý nghĩa hoặc mục đích của nghệ thuật. Những người khác lại cho rằng AI thực sự có thể sáng tạo, mặc dù theo cách khác so với con người. Họ chỉ ra rằng AI có thể tạo ra những kết hợp mới của các ý tưởng và phong cách hiện có, tạo ra những tác phẩm mới mà không giống bất kỳ điều gì trước đó. Hơn nữa, họ lập luận rằng AI có thể là một công cụ giá trị cho các nghệ sĩ con người, cho phép họ khám phá những khả năng sáng tạo mới và mở rộng ranh giới của diễn đạt nghệ thuật. Cuối cùng, câu hỏi về tính xác thực và sự độc đáo trong nghệ thuật AI phụ thuộc vào góc nhìn. Không có một câu trả lời duy nhất và chắc chắn, và cuộc tranh luận có thể sẽ tiếp tục khi công nghệ AI phát triển.
Ngay cả khi khả năng của AI trong việc làm phim ngày càng tăng, yếu tố con người vẫn rất quan trọng. Những bộ phim tốt nhất không chỉ đơn thuần là hoàn hảo về kỹ thuật, mà còn truyền tải một tầm nhìn nghệ thuật độc đáo. Chúng khơi dậy cảm xúc, kích thích cuộc trò chuyện, và để lại ấn tượng lâu dài trong lòng khán giả. Những phẩm chất này là kết quả của sự sáng tạo, trí tuệ và sự đồng cảm của con người. Trong khi AI có thể hỗ trợ trong các khía cạnh kỹ thuật của việc làm phim, nó không thể tái tạo khả năng của con người cho suy nghĩ nguyên bản, kết nối cảm xúc, và diễn đạt nghệ thuật. Đạo diễn, các diễn viên, các nhà văn, và cả đội ngũ sản xuất đều góp phần vào việc tạo ra một bộ phim bằng những tài năng và quan điểm độc đáo của riêng họ. Chính sự hợp tác của những nghệ sĩ con người này đã làm sống dậy câu chuyện và biến nó thành một điều gì đó thực sự đặc biệt. Ngay cả trong một tương lai mà AI đóng vai trò quan trọng hơn trong việc làm phim, yếu tố con người sẽ vẫn giữ vai trò then chốt. AI có thể sẽ đóng vai trò như một công cụ để tăng cường sự sáng tạo của con người, nhưng nó sẽ không hoàn toàn thay thế nó. Những bộ phim tốt nhất sẽ vẫn là những bộ phim được dẫn dắt bởi những câu chuyện, cảm xúc, và tầm nhìn nghệ thuật của con người.
Câu hỏi về việc liệu có những đạo diễn AI cho các video phong cách hành động thực tế hay không là một vấn đề phức tạp. Mặc dù AI đã có những tiến bộ đáng kể trong việc tạo và chỉnh sửa video, nó vẫn chưa thể tái tạo hoàn toàn quy trình sáng tạo của một đạo diễn con người. AI có thể hỗ trợ trong các công việc kỹ thuật, giả lập các phong cách đạo diễn, và tạo ra nội dung mới, nhưng nó thiếu khả năng kết nối cảm xúc, tầm nhìn nghệ thuật, và tư duy nguyên bản của con người. Hơn nữa, triển vọng về đạo diễn AI đặt ra những vấn đề đạo đức về việc thay thế việc làm, đồng nhất hóa sáng tạo, và tính xác thực của nghệ thuật do AI tạo ra. Tuy nhiên, điều quan trọng là khai thác tiềm năng của AI như một công cụ để tăng cường sự sáng tạo của con người và khám phá những khả năng mới mà nó có thể mang lại. Tương lai của việc làm phim có khả năng sẽ liên quan đến sự hợp tác giữa AI và các nghệ sĩ con người, nơi AI hỗ trợ các nhiệm vụ kỹ thuật và sự sáng tạo của con người thúc đẩy câu chuyện và tầm nhìn nghệ thuật. Trong kịch bản này, vai trò của đạo diễn sẽ phát triển để bao gồm không chỉ các kỹ năng sáng tạo truyền thống mà còn khả năng tận dụng hiệu quả các công cụ AI và hợp tác với các hệ thống AI. Chìa khóa là đảm bảo rằng AI được sử dụng một cách có trách nhiệm và đạo đức, và yếu tố con người vẫn giữ vai trò trung tâm trong quy trình làm phim.
Chú thích: Bài viết này nhằm cung cấp thông tin và không nên được coi là lời khuyên chuyên môn. Luôn luôn tham khảo ý kiến từ các chuyên gia có liên quan để được hướng dẫn cụ thể.
